jSmO. Bebek sahibi olamayan çiftlere etkili çözümler sunan tüp bebek tedavisi ile ilgili en çok merak edilen soruları yanıtlayan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Esra Çabuk Cömert, tüp bebek tedavisi ile ilgili kapsamlı bilgiler verdi Çocuk sahibi olmakta zorlanan çiftler için uygulanan modern bir tedavi olan tüp bebek tedavisi, birçok farklı nedenden ötürü çocuk sahibi olamayan çiftler için, günümüzde en etkili tedavi. Çocuk sahibi olmaya engel nedenler arasında, nedeni tespit edilemeyen kısırlığın yanı sıra, erkek üreme hücresi spermin kalitesinde düşüklük, yaşın ilerlemesi, enfeksiyon kapmak, kadınlarda tüplerin tıkanması gibi nedenler yer alabiliyor. Birçok çift tarafından tercih edilen tüp bebek tedavisi ile, laboratuvar ortamında sağlanan döllenme ortamı, normal bir hamilelik sürecinden en ufak bir fark içermeden, sağlıklı şekilde sürer. Tüp bebek tedavisi ile ilgili merak edilen soruları yanıtladık. Tüp bebek nedir? Tüp bebek tedavisi, temel olarak çeşitli nedenlerden ötürü döllenmeyi gerçekleştiremeyen, kadın üreme hücresi ve erkek üreme hücresini bir araya getirme sürecidir. Anneden gelen yumurta ve babadan gelen sperm hücresi, kadın rahminin dışında, uygun şartlara sahip laboratuvar ortamında bir araya getirilir ve burada, döllenmenin gerçekleşmesi beklenir. Döllenmenin ardından, anne rahmine yerleştirilen embriyo ile, annenin hamilelik süreci başlar. Tüp bebek tedavisindeki gebelik, normal gebelikle en ufak bir fark içermemektedir. Bu nedenle tedavi, tamamen sağlıklı ve risksizdir. Tüp bebek tedavisi hangi yaş için uygundur? Gebelikle ilgili problemlerin ne zaman ortaya çıktığı bilinemeyebilir, bunun yanı sıra hamile kalmayı önleyecek ek bir rahatsızlığın oluşup oluşmadığı öngörülemeyebilir. Araştırmalara göre, 35 yaşına gelmemiş sağlıklı bir kadın, düzenli cinsel ilişkiye giriyorsa ve korunmamaya rağmen bir yıl boyunca hamile kalmadıysa, bir tedavi uygulanabilir. Tüp bebek tedavisi öncesinde, inceleme söz konusu olur ve hamile kalamamanın nedenleri araştırılır, ardından da tüp bebek tedavisine geçilebilir. Aynı araştırmalara göre, 35 yaşının üstünde, bir sağlık sorunu olmayan kadınlar, 6 ay boyunca korunmasız cinsel ilişkiye girmelerine rağmen çocuk sahibi olamıyorsa, tüp bebek tedavisine geçilebilir. Burada geç kalmamak önemli bir faktördür, zira birçok kişide yaş ilerledikçe, tüp bebek ile çocuk sahibi olmak daha zor bir hale gelebilir. Tüp bebek kaç yaşına kadar uygulanır? Tüp bebek tedavisinde en çok sorulan sorular arasında, tedavinin kaç kere denenebilir olduğu ve hangi yaşa kadar uygulanabildiği. Tüp bebek tedavisi ortalama olarak, üç kere denenebilir. Dördüncü ya da beşinci denemede de, gebe kalan birçok kadın vardır ancak üçüncü denemenin ardından şans azalabilir. Tüp bebek tedavisinin uygulanabileceği yaş ise, genel olarak 45 yaştır. 40 yaştan sonra, kadınlarda hamile kalma şansı ciddi olarak azalır. Tüp bebek tedavisinde başarı şansı yüzde kaçtır? Tedavide, yapılan denemeden ziyade önemli olan embriyo kalitesi ve alınabilen embriyo sayısıdır. Başarı şansını etkileyen en kilit unsur budur. Tüp bebek tedavisinde başarı şansının en yüksek olduğu grup, 30 yaşın altındaki kadınlardır. 30 yaş altı kadınlarda gebelik şansı, tüp bebek tedavisinde yüz 60’lara kadar çıkabilir. İleri yaşlardaki kadınlarda ise, tüp bebek tedavisinde başarı şansı ciddi oranda azalır. 40 yaş üstü kadınlarda tüp bebek başarı oranı yüzde 15 ile 20 arasına düşmektedir. Kadınlarda hangi faktörler gebe kalma şansını etkiler? Çiftlerin çocuk sahibi olamamasında erkek ya da kadındaki belli problemler tetikleyici olabilmektedir. Genel olarak, kadınlar için konuşmak gerekirse doğurganlığı etkileyen faktörler arasında anne yaşının büyümesi en önemli durumdur. Bunun dışında adet düzeni, cinsel hastalıklara sahip olunup olunmaması da önemli kriterlerdendir. Kadınlarda doğurganlığı etkileyen diğer faktörler içindeyse fazla kilo, insülin direnci, sigara ve alkol kullanımı ve stres, diğer maddeler arasında yer alır. Tedavi sonrasında işe ne zaman dönülür? Tüp bebek tedavisi, istirahat alınması gereken ağrılı bir süreç değildir. Tedavinin ardından, embriyo transferi yapılması ile birlikte ertesi gün işe geri dönebilirsiniz. Dinlenme süreci, tahmin edilenin aksine gebe kalma şansını artıran bir durum değildir. Tüp bebek tedavisi gören kadınlar, yine de işlerinden 2 günlük bir izin alabilirler. Tüp bebek tedavisinin başarı göstermesi adına, embriyonun tutunması için dikkat edilmesi gerekenler kilonun kontrolü, stresten uzak durmak, sigara ve alkol gibi alışkanlıklardan uzak durmaktır. Kaynak Opt. Dr. Esra Çabuk Cömert Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Nevzat Koç 33 soruda tüp bebek konusunu anlattı. Doğurganlığı etkileyen faktörler nelerdir? En önemli faktör yaştır. Kadın yaşı arttıkça gebe kalabilme şansı azalır. 44 yaşından sonra pratik olarak gebelik şansı ihmal edilebilecek kadar azdır. Daha önce geçirilmiş cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, yumurtalık ve tüpleri etkileyen enfeksiyonlar da gebelik şansını olumsuz olarak etkiler. Ne sıklıkla jinekolojik muayene olunmalı? Cinsel olarak aktif olan kadınlarda jinekolojik muayeneler her yıl yapılmalıdır. Bu muayeneler ile beraber rahim ağzı kanseri taraması için PAP testi smear de yapılmalıdır. Miyomlar ve tüplerin tıkalı olması hamileliği etkiler mi? Miyomlar rahim iç tabakasına yani bebeğin gelişeceği yere baskı yapıyorsa gebelik şansını etkiler. Rahim duvarından dışarı doğru büyümüş olan miyomlar ise çok büyük olmadıkça gebelik şansını etkilemezler. Tüplerin tıkalı olması ise gebelik oluşumunu imkânsız kılar. Düzenli bir beraberliğe rağmen çocuk sahibi olamayan çiftler, ne zaman tedaviye yönelmeliler? Kadın yaşı 35’in altında ve öyküde gebelik oluşumunu etkileyebilecek herhangi bir problem yoksa 1 yıl, yaş 35’nin üzerinde veya geçmişte gebelik oluşumunu etkileyebilecek bir problem varsa 6 ay sonra inceleme ve tedavi başlanmalıdır. Tüp bebek kaç yaşına kadar uygulanabilir? İleri yaştaki hastalar ne kadar beklemeli? Tüp bebek 45 yaşına kadar uygulanabilir. Ancak 40 yaşından sonra şansın azaldığı bilinmelidir. Mikroenjeksiyon nedir? Mikronenjeksiyon tek bir spermin yumurta içine zerk edilerek döllenmenin sağlandığı bir tüp bebek yöntemidir. Tüp bebek nedir? Mikroenjeksiyondan farklı olarak spermler belirli bir sayıda yumurtanın çevresine bırakılır ve spermlerden bir tanesi yumurtanın içine kendiliğinden girer. Mikroenjeksiyonun tüp bebek yönteminden farkı nedir? Mikroenjeksiyonda bir sperm direkt olarak yumurta içine özel bir cihaz mikromanipülatör aracılığı ile enjekte edilerek döllenmeye yardımcı olunur. Tüp bebek veya mikroenjeksiyon kimlere uygulanır? Nasıl uygulanır? Gebe kalamayan ve klasik tedavi yöntemlerinin etkisiz olduğu durumlarda bu yöntemler uygulanır. Tüp bebek tedavisi hangi aşamalardan oluşmaktadır? Yumurtalıkların uyarılması, yumurta toplanması, yumurtaların sperm ile döllenmesi ve döllenmiş yumurtaların nakli embryo transferi aşamalarından oluşur. Sperm tetkikinde sperm sayısının çok az olması veya sperm bulunmaması durumunda ne yapılmaktadır? Sperm sayısı az ise mikroenjeksiyon yapılır. Menide hiç sperm olmaması durumlarında ise testis içinde cerrahi olarak sperm aranması gerekir. Yumurta nasıl toplanır? Ağrılı bir işlem midir? Vajinal ultrason ile yumurta toplanır. Ağrılı bir işlem değildir. Kadın Hastalıkları ve Doğum kliniklerimizde tüm tüp bebek uygulamalarında yumurta toplamada hafif genel anestezi kullanmaktayız. Yumurta toplama işlemi sonrasında kişi kendini nasıl hisseder? Genellikle işlemden bir süre sonra evine gidebilir ve hatta aynı gün öğleden sonra işine dönebilir. Bu tedaviler sonucu yumurtalık rezervi tükeniyor mu? Yumurtalıkların tüp bebek amaçlı uyarılması rezervi azaltmaz. Her yumurta döllenir mi? Yumurtaların döllenmesi için olgun ve yapısal olarak normal olmaları gerekir. Her yumurta döllenmeye müsait değildir. Döllenen her yumurta ise sağlıklı bir embryo haline dönüşmez. Yumurtalar döllendikten sonra embriyolar rahim içine nasıl yerleştirilir? Embriyo transferi basit bir işlemdir. Rahim ağzından ince bir plastik katater ile ultrason eşliğinde rahim içine yerleştirilir. Transfer sonrası arta kalan embriyo olur mu? Olursa bunlara ne yapılır? Transfer sonrası arta kalan kaliteli embriyolar dondurularak saklanabilir. Embriyo seçimi nasıl yapılır? Çoğul gebelik nasıl önlenebiliyor? Kadın yaşı, embriyo kalitesi, uygulama sayısı ve dondurulacak embriyo varlığına göre seçim yapılır. 6. Mart. 2010 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelik ile transfer edilen embriyo sayısına 1-2 ile yasal sınırlama getirilmiştir. Transfer sonrası istirahat edilmeli mi? İstirahatin faydası gösterilmiş değil. Normal yaşama devam edilmesini öneriyoruz. Transferden sonra kişi normal aktivitelerine ne zaman döner? Cinsel yaşam ve spor dışında normal aktivitelere transfer sonrasında hemen dönebilir. Kişinin cinsel yaşamını etkiler mi? Gebelik testi gününe kadar ilişki önermiyoruz ancak bu da etkinliği kanıtlanmış bir uygulama değildir. Tüp bebek tedavisinde kullanılan hormon ilaçları kanser riskini artırır mı? Bu ilaçların yan etkileri var mı? Kanser riskinde artış söz konusu değil. Yumurtalıkların aşırı uyarılması hiperstimulasyon en önemli risktir. Bu tedaviler sonucu dış gebelik olur mu? Dış gebelik olasılığı %1–3 civarındadır. Hem rahim içinde hem de dışında olma olasılığı ise % Buna heterotopik gebelik denir. Çiftlerin her ikisinde de tıbbi bir sorun olmadığı halde gebelik elde edilemiyorsa nasıl bir yol izlenir? Tüp bebek ile gebelik olmaması durumunda detaylı bir araştırma yapılmalıdır. Eğer gebeliği engelleyecek bir neden bulunursa tedavi edilmelidir. Ancak çoğu zaman belirgin bir neden bulunmamaktadır. Tüp bebek tedavisi ne kadar sürer? Tedavinin başından gebelik testi gününe kadar yaklaşık 30 gün sürer. Tüp bebek gebeliklerinde düşük riski daha mı yüksektir? Düşük riski daha yüksek değildir. Tüp bebek kaç kez denenebilir? Üç denemeden sonra gebelik şansı düşer. Daha sonraki denemelerde de gebelik elde edilebilir ancak şans daha azdır. Gebelik oluşmadan önce genetik problemler konusunda alınabilecek önlemler var mı? Eğer aile içinde rastlanan genetik hastalıklar varsa ve bu hastalıkların preimplantasyon tanısı mevcut ise embriyolar üzerinde inceleme yapılabilir. Embriyolarda genetik inceleme kimlere önerilmektedir? Akdeniz anemisi, orak hücreli anemi ve bunlara benzer tek gen üzerinden geçiş gösteren çok sayıda hastalıkta embriyolarda genetik tanı mümkündür. Gebelik oluştuktan sonra koryon villus örneklemesi veya amniosentez ile genetik hastalıklardan bazılarının tanısı konabilir. Tüp bebek işleminde başarılı olma şansı nedir? Başarı kadının yaşına ve embriyo kalitesine bağlıdır. 30 yaşın altında gebelik oranları %55-60 civarında olup, 40 yaşından sonra %15-20’lere düşer. Tüp bebek tedavisinde başarıyı olumsuz yönde etkileyen faktörler nelerdir? Rahim içinde embriyoların tutunmasını engelleyecek yapışıklık, myom veya polip gibi problemlerin olması, tüplerin tıkalı ve içlerinin su dolu olması tüp bebekte başarıyı olumsuz olarak etkiler. Tüp bebek işlemi sırasında oluşabilecek riskler nelerdir? En önemli riskler çoğul gebelik ve aşırı uyarım sendromudur. Tüp bebek uygulamalarıyla elde edilen gebeliklerden doğan bebeklerle, normal doğan bebekler arasında fark var mı? Herhangi bir fark yok. Sadece testis içinde alınan spermlerin döllenme amaçlı kullanıldığı durumlarda az da olsa bazı anomalilerde artış olabiliyor. İnfertilite Kısırlık nedir, ne sıklıkta görülür? - İnfertilite yani Türkçe'de bilinen adıyla kısırlık, 1 yıl boyunca herhangi bir korunma yöntemi kullanmadan cinsel ilişkiye girme sonucunda gebelik elde edilememe halidir. Dünya genelinde %10 ile %15 arasında bir oranla çiftler infertilite problemleri ile karşılaşmaktadırlar. Kısırlığa yol açan sebepler nelerdir? - Yumurta ve tüplerle ilgili problemler kadınlar için en başta gelen problemlerdir. Bunun dışında endometriozis yine kadınlar için olası problemlerden ise sperm bozukluklukları kısırlığa neden olmaktadır. Kısırlık infertiltie teşhis ve tedavisi için ne zaman başvurulmalı? - Çiftler beraber gelecekleri taktirde ki biz bunu öneriyoruz, erkek için 3 ile 5 günlük bir cinsel perhiz, kadın için ise adetin 2. ya da 3. günü kliniğimize gelmeniz en doğru zamanlama olan hormon testleri, muayene ve ultrason ile görüntüleme kadın için bu tarihlerde bize en doğru sonucu vermektedir. Bu muayenede sperm değerlendirmesi ve bulaşıcı hastalık testleri de yapılmaktadır. Adet bitiminin akabinindeki hafta da rahim içi değerlendirilmesi için muayene olabilir. Bütün tetkikler yapıldıktan sonra çiftin tüp bebek için uygun olup olmadığı kararlaştırılır, tüp bebeğe uygun ise tedavinin nasıl ilerleyeceği detaylı bir şekilde çifte anlatılır. Aşılama Yöntemi nedir? - Aşılama yani intrauterin inseminasyon IUI, ilaç kullanımı ile kadında yumurta oluşmasını, eşinden alınan spermlerin özel yöntemlerle arındırarak en hareketli olanların seçilip, kadında yumurtlamanın olduğu gün rahim içine verilmesi işlem, çiftin var olan gebelik oranını arttırmaktadır. Ancak bu işlem tüp bebek işlemi kadar yüksek bir oran vermemektedir. Dolayısıyla çiftler bir iki aşılama denemesi yaptıktan sonra sonuç hala negatifse, tedavilerini tüp bebek tedavisi olarak değiştirmektedirler. Aşılama en fazla kaç kere yapılabilir? - Aşılama yani suni döllenme ile 2 ya da 3 denemeden sonra hala gebelik elde edemediyseniz, bu işleme devam etmenizin yerine tüp bebek tedavisine geçmenizde fayda vardır. Onun dışında tekrar denemenizde zaman kaybetme dışında bir başka zararı yoktur. Kısacası yaşı ileri olan kadınlarda ya da yumurta rezervi az olan kadınlarda aşılama ile vakit kaybetmek doktorlar tarafından tercih edilen bir durum değildir. Böyle vakalarda tüp bebek tedavisine direkt başlanır. Tüp bebek programına ne zaman başlamalı? - Muayene ve testlerden sonra tüp bebek tedavisine karar verilmişse, sizin için en doğru zamanı doktorunuz belirleyecektir ama adet kanamanızın 2. - 3. günü başvurduysanız ve şartlar sizin için uygunsa hemen tüp bebek tedavisine başlayabilirsiniz. İstanbul dışından geleceğiz, tetkik ve tedavimizi bulunduğumuz şehirde yaptırabilir miyiz? - Türkiye'nin bir çok ilinde kliniğimizle önceden irtibata geçmiş olan hekim arkadaşlar mevcut. Bulunduğunuz şehirdeki kadın doğum uzmanı ile bizim hekimlerimiz arasında uygun iletişim olduğu sürece tedavinizi devam ettirebilirsiniz. Bu şekilde tedavi ettiğimiz bir çok hastamız olduğunu da belirtelim. Daha önce çektirdiğim bir rahim filmim histerosalpingografi - HSG var, yeni bir HSG gerekli mi? - Rahim filminizi çektirdiğiniz tarihtan sonra herhangi bir operasyon geçirmediyseniz ya da çektirdiğiniz tarihtan bu yana 3 yıl geçmediyse, yeni bir rahim filmi gerekli değildir. Tüp bebek tedavisi öncesinde nadiren rahim filmi istemekteyiz. Biz rahim değerlendirmesini histeroskopi ile yapmaktayız. İlk tüp bebek işlemim negatif sonuçlandı, ikincisini ne zaman denemeliyim? - Genellikle iki tüp bebek denemesi arasında 3 aylık bir ara verilmesi önerilir ama çift için zaman sınırı, yumurtalık rezervi ve eldeki dondurulmuş kaliteli embriyolar değerlendirilerek tüp bebek tedavisi her ay aralıksız devam edebilir. Kaç kere tüp bebek denemesi yapabilirim? - Tüp bebek işlemi maddi ve manevi yönü büyük olan bir tedavidir. Dolayısıyla gücünüz el verdiği sürece, hatta bebeğinizi kucağınıza alıncaya kadar tüp bebek tedavisi denemelerinde bulunabilirsiniz. Jinepol olarak biz, tüp bebek merkezi olarak size her konuda yardımcı olduğunu unutmayın. Tüp bebek neden pahalı bir yöntemdir? - Tüp bebek işleminde kullanılan laboratuvar malzemelerinin pahalı oluşu ve büyük deneyim isteyen bir dal oluşu, tüp bebek tedavi işlemini pahalı yapan faktörlerdir. Türkiye'de bir çok ülkeye oranla bu maliyetler oldukça düşüktür. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde tüp bebek işlemi 6500$'dan başlamakta ve buna ilaçlaar ve hazırlık testleri dahil değildir. Yine İngilterede bu fiyat 12000 Pound'a kadar çıkmaktadır. Yumurta toplama işlemi OPU ne kadar zaman alır? - Yumurtalıklarınızdaki folikül sayısına bağlı olarak yumurta toplama işlemi süresi değişir ancak ortalama olarak 5 ile 10 dakika arasında sürdüğünü söyleyebiliriz. İşlem öncesi hazırlık ve sonrasında dinleme süresini de zamana katarsak, 2 saat içinde taburcu olabileceğinizi söyleyebiliriz. Yumurta toplama ağrılı bir işlem midir? - Hayır. Damar yoluyla yaopılan sakinleştirici ve ağrı kesici ile işlem rahatça yapılabilir. Nadiren de olsa derin anestezi altında da bu işlem yapılmaktadır. Yumurta toplama işlemi sonrasında kendimi nasıl hissedeceğim? - İlaçların etkisi yüzünden uyku haliniz olabilir. Bunun dışında kasıklarda ve mesanede hafif ağrı olabilir. Bu yumurta toplama işlemi öncesinde yumurtalıklarınız büyüdüğü için hissedilen ağrıya benzer bir ağrıdır. Eşimin semen örneğini ne zaman vermesi gerekecek? - Yumurtaların toplandığı gün eşinizden de sperm alınır. Bu yüzden eşinizle beraber gelmeniz gerekmektedir. Eğer eşinizin sperm verme sorunu varsa bu durumu yumurta toplama işleminden önce doktorunuza mutlaka bildiriniz. Bu durumlarda spermin evden getirilmesi ya da özel kondom kullanılarak cinsel ilişki ile meninin alınması gerekebilir. Ayrıca şehir dışı ya da yurt dışından gelen hastalar meninin dondurularak getirilmesi konusunda da bilgilendirilmektedir. Hiç sperm olmayan aile cocuk sahibi olabilir mi? - Eğer ki meni içerisinde sağlıklı hiç sperm yok ise Mikro TESE - TESA - TESE gibi küçük operasyonlarla testis dokusundan örnek alınır. Bu örnek içinde sağlıklı sperm bulunması halinde mikroenkeksiyon ile tüp bebek işlemi uygulanarak yumurtanın döllenmesi sağlanır. Mikro TESE ya da TESA işleminden sonra sperm bulunamazsa nasıl bir tedavi şekli uygulanabilir? - Eşinde tüm araştırmalar sonunda sperm bulunamaz ise sperm donasyon tedavisi ile çocuk sahibi olma şansı vardır. Sperm donasyonunda nasıl bir tedavi uygulanır? - Sperm donasyonu işleminde, daha önceden test edilmiş ve ailenin fiziki yapısına uygun kişilerden alınan sperm kullanılır. Bunun dışında geri kalan tüm işlem tüp bebek yöntemi olup, bir farklılığı yoktur. Her yumurta döllenir mi? - Yumurtaların ortalama %65'i döllenir. Bazı çiftlerde bu oran daha yüksek iken, bazı çiftlerde daha azdır. Genç yaşta menopoza giren bir kadın anne olabilir mi? - Bazı ülkelerde yasak olmakla beraber, yumurta donasyonu ile bu mümkündür. Başka bir kadından alınan yumurta ve eşinden alınan sperm ile gebelik mümkündür. Menopoz da olan bir kadın anne olabilir mi? Anne olmanın yaşı kaçtır? - Kadın hangi yaşta olursa olsun gebe kalabilir. Bunun için rahim gereklidir. Yumurta bağışı ve eşinin spermleri kullanılarak tüp bebek tedavisi ile bu mümkündür. Biz kliniğimizde yasal sınırlamama olmamasına rağmen 50 yaşından büyük kadınları tedavi için kabul etmiyoruz. Ayrıca bebeğe gerekli bakım ve eğitimin anne - baba tarafından sağlanmasının mümkün olmadığı koşullarda da çifti tedavi programına almıyoruz. Kadında ve erkekte yumurta ve sperm bütün çabalara rağmen bulunamadıysa, nasıl çocuk sahibi olunur? - Donasyon ile bu mümkündür. Kadın için başka kadından, erkek için de başka erkekten alınan yumurta ve sperm, başka bir ailenin çocuk sahibi olması için kullanılabilir. Türkiye'de bu yasal olmadığı için en yakın olarak Kıbrıs'ta bu işlem uygulanabilmektedir. Embriyolar ne zaman dondurulur? - Embriyolar altıncı güne kadar tüp bebek ekibinin uygun göreceği herhangi bir günde dondurulabilir. Jinepol Tüp Bebek Merkezimizde döllenme günündeki 1. gün, 3. gün ve 5. gün blastokist aşamasındaki embriyoların dondurulması tercih edilmektedir. Yeni embriyo ile dondurulmuş embriyo arasında kullanım farkı var mıdır? - Yeni embriyo ile dondurulmuş embriyo transferi karşılaştırıldığında, yeni embriyo da gebelik şansı daha fazladır. Dondurulmuş embriyolar hastaya ekonomik ve psikolojik avantaj sağlamaktadırlar. Transfer edilen embriyoların iyi kalitede olmasına rağmen tutunamama sebebi nedir? - İyi kalitede embriyo, genetik olarak normal embriyo diyebiliriz ama bu kesin bir olgu değildir. Embriyonun dışında rahim ile ilgili durumlarda da değerlendirilerek tutunamama nedeni araştırılmalıdır. Transfer sonrasında ne kadar istirahat etmeliyim? - 15 - 20 dakikalık yatak istirahati yeterlidir. Transfer günü ağır egzersizler ve uzun yürüyüşler yapılmamalıdır. Embriyo transferi masa başı çalışanların, çalışmasına engel değildir. Transferden sonraki gün normal yaşantınıza dönebilirsiniz. 2. günden sonra cinsel ilişki de sakıncalı değildir. Yine de gebelik testine kadar üst düzey egzersiz ve ağır işlerden kaçınılmalıdır. Uzak bir yerde oturuyorum, evime ne kadar zaman sonra dönebilirim? - Çok uzun yürüyüş yapmayacaksanız hemen dönebilirsiniz. Ne zaman banyo yapabilirim? - Transferden bir kaç saat sonra yıkanabilirsiniz. Aşırı sıcak banyo almamaya özen gösterin. Ayrıca sauna, Türk hamamı, solaryum ve ultrason kullanarak fizik tedavi gibi işlemler için de bir kaç gün beklemelisiniz. Bunların bilimsel bir delili yoktur, sadece ön görü olarak size tavsiye edilmektedir. Ne zaman cinsel ilişkide bulunabiliriz? - Bir çok web sayfasında cinsel ilişki uzun süreli yasaklansa da 2 - 3 gün sonra cinsel ilişkide bulunabilirsiniz. Bazı araştırmalarda transfer ile aynı gün yapılan cinsel ilişki gebelik oranında azalmaya neden olmamıştır. Gebelik öncesi genetik tanı Preimplantasyon Genetik Tanı - PGT Yöntemi nedir? - Embriyodan bir ya da iki hücre alınması ile bu hücreler üzerinde genetik testler yapılmaktadır. Sağlıklı embriyoların seçimi, genetki hastalıkların teşhisi ve cinsiyet tayini gibi işlemlerde PGT yöntemi uygulanmaktadır. İlaçlarımı ne kadar süre ile kullanacağım? - Size verilen bazı ilaçlar gebelik testinden sonra da kullanılır. Bu süre hastaya, kullanılan ilaçlara ve tedaviye göre değişiklik gösterir. Bazı klinikler 3 ay süresince ilaç kullanmanızı önerebilir. Bunun gereksiz olduğuna dair pek çok araştırma mevcuttur. Tüp Bebek Sorularınız Bebek denemesi başarısız olursa yeniden denenebilir mi? Cevap Enaz 2 ay ara verildikten sonra yeniden tedaviye başlanılabilir. Bebek tedavisinin riskleri var mıdır? Cevap Uygulanan ilaçlargonadotropinler yumurtalıkların aşırı uyarılmasına yol açabilir. Bu tabloya “OHSS Sendromu” denir. Bu durumun ileri seviyelerinde, hastanede yatarak tedavi görmeyi gerektiren sağlık sorunlar ortaya çıkabilir. Ayrıca bu sendrom oluştuğunda aşırı sıvı toplanması, kan pıhtılaşma sisteminde sorunlar nadir olarak bildirilmektedir. % Yumurta toplanması sırasında vajinal yoldan işleme bağlı olarak çok düşük oranda enfeksiyon, kanama ve bazı bölgeye yakın organların barsak, üreter, mesane gibi yaralanması riskleri vardır. % – Bebek tedavisinde yumurta nasıl toplanır? Cevap Hormonlar ve ilaçlar ile uyarılan yumurtalıklardan, yumurtanın radyolojik teknikler eşliğinde alınmasıdır. Ultrason yardımı ile ameliyathane şartlarında etkisi az bir anestezi tekniğiyle, acı duymadan gerçekleştirilir. Özel bir iğne ile vajinal yoldan yumurtalar, folikül içindeki sıvılardan toplanır. Her folikülden yumurta çıkmayabilir veya çıkan her yumurta iyi kalitede olmayabilir. Bu işlemden sonra hasta aynı gün evine döner. Toplanan yumurtalar olgunluklarına göre laboratuvarda değerlendirilir. Bebek tedavisine başlamadan önce hangi testler yapılır? Cevap Bay ve bayandan seroloji testleri, hormon testleri ve eşinden spermiyogram testi istenir. Bebek tedavisinde başarıyı artıran teknikler nelerdir? Cevap Laparaskopi, Histereskopi ve Rahim Filmi gibi müdahaleleri önceden yapmak başarıyı artırabilir. Bebek ile doğan bebeklerde herhangi bir sağlık problemi olur mu? Cevap IVF bebeklerinin normal yolla dünyaya gelen bebeklere göre artmış bir anomali riski yoktur. ve Polipler Tüp bebek tedavisine engel midir? Cevap Genellikle 1 cm altındaki poliplerin tedavi sonucuna ve hastalığın seyrine etki etmediği kabul edilmektedir. Bu boyutun üzerinde polip varlığında ise histeroskopi denilen bir işlem ile bu yapının tedavi öncesi çıkarılması gerekmektedir. Miyom varlığında öncelikle miyomun yeri, özellikle endometriuma yakınlığı ve de embriyonun yerleşeceği yerin bütünlüğünü ve düzgünlüğünü bozup bozmadığı önemlidir. Eğer endometrial kaviteye baskı yapıyor ve embriyonun yerleşimini engelleyecek yerde ise mutlaka tedavi öncesi histeroskopi ile çıkarılmalıdır. Bebek tedavisinde çoğul gebelik riski var mıdır? Cevap Tekkendi arasında bölünüp tek yumurta ikizi veya 2 embriyo transferi yapılan hastalarda çoğul gebelik olma riski vardır. Bebek merkezi seçerken nelere dikkat edilmeli? Cevap Tüp bebek merkezinin canlı doğum oranı; Merkezin ne kadar süredir çalıştığı Merkezin çiftleri gerektiği kadar bilgilendirip bilgilendirmediği Merkezin çalışma ortamı ve hijyen kurallarına uygunluğu Başka hastalarca tavsiye oranı 35 yaşın altında ve üstünde kaç embriyo transfer ediyorsunuz? Transfer ettiğiniz embriyo başına gebelik oranınız nedir? Embriyo dondurma programınız var mı? Hastalarınızın yüzde kaçında embriyo dondurabiliyorsunuz? Dondurulmuş ve çözülmüş embriyolar ile başarınız nedir? Tüp Bebek merkezi ile beraber çalışan bir genetik laboratuvarı var mı? Bebek tedavisinde kadının yaşı başarıyı etkiler mi? Cevap Öyle ki günümüzde erkek kısırlığının her tipine geniş bir tedavi imkânı sağlanmasına karşılık tedavide ortaya çıkan en büyük engel kadın yaşının ileri olmasıdır. Kadının yaşı ve buna bağlı az yumurta elde edilmesi ve yumurta kalitesi başarıyı etkileyen en önemli faktörlerdir. Bebek tedavisinde embriyonun seçimi neye göre yapılır? Cevap Laboratuvar koşullarında embriyolar ne kadar ileriye götürülerek büyütülebilirse en iyi embriyoyu seçebilme şansı artar. İyi tüp bebek merkezlerinin amacı, döllenmiş olan yumurtaları embriyo gelişimini en ileri evresine kadar blastokist denilen evreye kadar götürmek ve bu evrede iyi olan sadece iki embriyoyu seçmektir. Blastokist embriyo seçmenin faydası hem tutulma kabiliyetini yüksek embriyoları seçmek hem de çoğul gebelik oluşumunun önüne geçmektir. ikisinde de sorun görünmüyorsa nasıl bir tedavi yöntemi uygulanmalıdır? Cevap Kadına ve erkeğe ait olan bebek sahibi olmayı engelleyen tüm testler yapıldıktan sonra hiç bir şey bulunamazsa bu çiftlerle oturulup tedavi protokolleri konuşulur. Tüm testlerde olumlu ise bu çiftlere aşılama yöntemi yada yumurta takibi yöntemi ilk başta yardımcı olunmaya çalışılır. Çok tekrarlı aşılama veya yumurta takibi tedavilerinin de belli bir yere kadar başarı gösterdiği için 2 yada 3 uygulamanın ardından vazgeçilmelidir. Daha sonra biraz ara verip tüp bebek yöntemi denenebilir. kilo doğurganlığı etkiler mi? Cevap Kilolu bayanlarda tüp bebek tedavisi öncesi kilo verilmesinin tedavi sonuçlarına olumlu etkisinin olabileceği yönünde net bilgi bulunmamaktadır. Fakat kilonun ideal düzeylere getirilmesi, tedavi süresinin kısalmasına, ihtiyaç duyulan ilaç miktarının azalmasına ve tüp bebek ile gebe kalınılırsa düşük yapma riskinde azalmaya neden olmaktadır. O nedenle ideal kilolara gelmenin tedavinin sonuç dışındaki özelliklerine ve gebelik oluştuğunda da düşük ya da gebelik şekeri gibi problemlere karşı faydası bulunmak taktadır. göremeyen kadınlar gebe kalır mı? Cevap Adet göremeyen kadın gebe kalabilir. HİPO HİPO dediğimiz vakalarda beyindeki salgılama faktörü salgılanmayan kişilerde yumurta olması için birtakım ilaçlarla yumurtlamalarını sağlamamız mümkün. kaç kez denenmelidir? Cevap En fazla 3 kere aşılama işlemi denenmelidir. transferinden sonra cinsel yaşam devam edebilir mi? Cevap Gebelik test gününe kadar yasak olup sonuç pozitif çıkarsa gebeliğin 12 haftasına kadar cinsel ilişki yasaktır. embriyolar ile gebelik oranı nedir? Cevap Dondurularak saklanan embriyolardan gebelik elde etme başarı oranı dünya genelinde % 20 -% 30 arasındadır. transferinden sonra yolculuğa çıkmanın zararı olur mu? Cevap Transferden 2 gün sonra uçak veya araba ile yolculuk olabilir. Hastalara devamlı yatak istirahat önermiyoruz. Anasayfa » Günümüzde Tüp Bebek EvreleriTüp bebek en kısa tanımı ile anne adayının yumurtalıklarından spesifik tekniklerle elde edilen yumurtaların baba adayının spermi ile vücut haricinde, laboratuvar koşullarında birleşmesinin yani döllenmesinin sağlanması ve döllenme neticesi oluşan embriyonun anne rahmine transfer edilmesidir. Anne rahmine aktarılan embriyo gelişerek hamileliğin gerçekleşmesini bebek uygulaması iki farklı şekilde uygulanabilir1- Klasik tüp bebek uygulaması = IVF = in-vitro fertilizasyon2- ICSI = Mikroenjeksiyon = İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonuBu iki teknikten ikincisi günümüzde daha yaygın olarak uygulanan bir yöntemdir. İkinci yöntemin avantajı ise sperm sayısı az olan ve spermiogram neticesi kötü olan kişilerde avantaj sağlamasıdır. Sıralamış olduğumuz tüp bebek evreleri her iki yöntemde de büyük oranda aynıdır, aradaki tek fark ise şöyledirIVF ve ICSI Yöntemiyle Tüp Bebek Tedavisi Evrelerindeki Fark Nedir?IVF tekniğinde anne adayından elde edilen yumurta hücresinin etrafına laboratuvarda özel bir ortamda binlerce 50 bin sperm hücresi konur ve bu spermlerden birisi kendi kendine yumurta hücresini yani diğer ismiyle mikroenjeksiyon tekniğinde ise yine vücut dışında labarotuvar koşullarında tek bir tane sperm hücresi alınarak mikroskopik tekniklerle yumurta hücresinin içerisine aktarılır. Yani burada, sperm yumurta hücresinin içerisine kendiliğinden girmez. Bu fark haricinde diğer evreler her iki teknikte de aynı Bebek Tedavisinin EvreleriÇeşitli kaynaklarda bu evrelerin sayısı farklı verilmiş olabilir, bazı evreler birleştirilmiş olarak tek basamakta anlatılmış olabilir fakat her merkezde aynı evreler uygulanmaktadır. Evreler, burada 5 bölüme ayrılarak EVRE İlk muayene ve adayların incelenmesiBu evrede adayın geçmişte gördüğü tedaviler ve hamilelik, doğum, düşük öyküleri dinlenir. Geçmiş tahliller ve film sonuçları incelenir. Bu etkenlere göre tüp bebek tedavisi planlanır ve tedavinin başlayacağı güne karar EVRE Yumurtalıkların uyarılması ve yumurta oluşturulması Bu evrede yumurtalıklarda çok sayıda yumurta oluşturmak için yumurta geliştirici ilaçlar iğne tedavisi uygulanır. Çok sayıda yumurta oluşturulmak istenmesindeki hedef çok yumurta ile çok embriyo meydana getirmek ve iyi embriyoların ayırt edilerek rahme transfer edilmesidir. Bu sebeple bir değil birden fazla yumurta oluşturulmak EVRE Yumurta toplama uygulaması OPUBu evrede, gelişen yumurtalar toplanır ve laboratuvar koşullarında döllenme için muhafaza edilir. Bu sırada baba adayı da sperm verir. Sperm veremeyen baba adaylarından mikro TESE yöntemi ile sperm elde EVRE Döllenme IVF veya ICSI yöntemiBu evrede toplanan yumurtalar ve elde edilen spermler ile döllenme fertilizasyon işlemi yapılır. Döllenen yumurtalar laboratuvarda muhafaza EVRE Embriyonun rahim içerisine transfer edilmesiBu evrede laboratuvarda muhafaza edilen döllenmiş yumurtalar rahim içerisine 5-10 dakikada tamamlanan, ağrısız bir işlemle transfer edilir. Döllenme ardından yumurtalar 2-3 gün laboratuvarda bekletilir ve sonra transfer edilirler. Transfer uygulamasından 12 gün sonra hamilelik testi uygulanarak gebeliğin oluşması kontrol Bebek Evreleri Ne Kadar Zaman Alır, Kaç Gün Sürer?Bir çok kadın veya erkek çalıştığı için veya tedaviye şehir dışında bir merkezde katılacağı için tüp bebek tedavisinin ne kadar süreceği onlar için önemli bir konudur. Erkek için süre konusu daha rahattır çünkü erkek isterse sadece ilk muayene görüşmesinde 1. aşama ve döllenme 4. aşama basamağında birer gün tüp bebek merkezinde bulunması yeterlidir. Kadın ise her aşamada bulunmalıdır. Olağanüstü bir durum gerçekleşmedikçe tüp bebek tedavisinin hiçbir aşamasında hastanede yatmak gerekmez, tedaviler ayaktan hastaneye gelip giderek yapılır. Başından sonuna dek tüm tedavi yaklaşık olarak bir ayda evrelerin süresini şu şekilde özetleyebiliriz– İlk evre yaklaşık olarak bir günde tamamlanır.– Daha sonra randevu alınan bir tarihte ikinci aşamaya başlanır ve yaklaşık olarak 15 gün kadar devam eder.– Üçüncü evredeki yumurta toplama yöntemi yaklaşık yarım saat sürer, ardından 1-2 saat dinlenerek uygulama merkezinden ayrılmak mümkün olmaktadır. Bu sırada döllenme uygulaması gerçekleştirilir ve döllenen yumurtalar inkübatörde muhafaza edilir.– Yumurta toplama uygulaması yaklaşık olarak 2-3 gün ardından yeniden tüp bebek merkezine gitmek gerekir. Bunun sebebi embriyonun rahim içerisine aktarılmasıdır, bu uygulama 5-10 dakikada tamamlanır ve uygulama ardından bir iki saat dinlenerek tüp bebek merkezinden ayrılmak mümkündür.– Bunun ardından hamilelik testi uygulanana kadar adaylar serbesttir. Transfer gününden 12 gün sonra hamilelik testi için merkeze başvurmak gerekir ya da bu testi bulunulan yerdeki sağlık kuruluşlarında da yaptırmak mümkündür. Her hastanede uygulanan normal hamilelik testidir bu, farklı bir test Bebek Tedavisi Adetin Kaçıncı Günü Başlar?Tüp bebek tedavilerinde yumurta geliştirici tedavi aynı aşılamada olduğu gibi çoğunlukla adetin üçüncü günü başlar fakat adetin günü arasında başlayabilir. Yumurta baskılama tedavisi daha önceden başlar ve çoğunlukla uzun protokol yapılacaksa adet başlamadan bir hafta önce Bebek Evreleri Her Kişide, Her Klinikte Aynı mıdır?Adayın yaşına, hormonal durumuna, kısırlık nedenine göre tedavi yöntemi ve prosedürler, uygulanan ilaçlar kimi zaman değişiklik gösterebilir fakat her tüp bebek kliniğinde genel evreler burada bahsedildiği gibidir. Ana evreler değişiklik göstermemektedir, her tüp bebek tedavisinde yumurta geliştirme, yumurta toplama ve transfer evreleri kesinlikle bulunur ve kesinlikle değişiklik Bebek Tedavi Evreleri Esnasında Cinsel İlişki Yasak mı?Tüp bebek evreleri esnasında cinsel ilişki yasaklanır. İlk muayeneye gitmeden önce de baba adayının ortalama 3 gün ilişkiye girmemiş olması boşalmamış olması gerekir. Bunun sebebi de sperm testine ihtiyaç duyulabileceğidir. Hamilelik sağlanırsa bundan sonra hamilelik belirli bir evreye gelinceye kadar cinsel ilişki yasağı sürer, yaklaşık hamilelik 2-3 aylık olduğunda, kişinin doktoru bir sakınca görmez ise ilişki yasağı kalkar. Bütün bebek uygulaması ile sağlanan gebeliklerde doğuma kadar devamlı cinsel ilişki yasağı uygulanmaz. Doktora danışmadan bu konuyu ihlal etmemek Bebek Evreleri Sırasında Sigara ve Beslenme Nasıl Olmalı?Sigara ve alkol yalnızca tüp bebek değil, normal yolla hamilelik planlayanlar da dahil olmak üzere tüm anne adaylarına yasaktır. Baba adayı sigara kullanıyorsa, anne adayının yanında içmemesi gerekir. Anne adayının sağlıklı beslenme kurallarına dikkat etmesi ve doktoru tavsiye etmiş ise vitamin ilaçlarını kullanması Bebek Evreleri Boyunca Yolculuk Yapılmasında Sakınca Var mıdır?Özellikle çeşitli hastalar tedaviye şehir dışından katıldığı için araba ya da uçak yolculuğu yapmak gerekir. Hamilelik gerçekleşinceye kadar olan dönemde doktor, bir sakınca görmemiş ise yolculuk yapılabilir. Hamilelik elde edildikten sonra doktor, bir süre yolculuğu yasaklayabilir. Bunun yanında transfer uygulamasından sonra da bir kaç gün uzun yolculuğa çıkmamak Bebek Evrelerinin Fiyatları ve Maliyeti Ne Kadardır?Farklı merkezler arasında bu fiyatlar, farklılık göstermektedir. Tüp bebek merkezlerini ve tüp bebek uygulanan hastaneleri telefon ile arayarak fiyat bilgisi alabilmek mümkündür. Sigorta şirketleri SGK, SSK, Bağkur, Özel sigortalar.. masrafı yeni çıkan yasalara göre belli ölçülerde ve şartlarda Bebek Aşamalarında Uygulanan İlaçları Devlet, SGK Karşılar mı? Fiyatı Nedir?Sosyal güvenlik kurumu kullanılan ilaçları da karşılamaktadır, hastalar yalnızca katkı payı öderler. Sigortası olmayan hastalar için genel olarak maliyetli Bebek Tedavisi Evreleri Nerede Uygulanabilir?Türkiye’de 100 civarında tüp bebek tedavi yöntemi uygulanabilen hastane ve özel merkez bulunur. Günümüzde oldukça yaygınlaştığı için hemen hemen her büyük şehirde özel klinikler kurulmuştur. Özel tüp bebek klinikleri haricinde devlet hastanelerinde, eğitim ve araştırma hastanelerinde, üniversite hastanelerinde de tüp bebek uygulamaları Bebek Tedavi Evrelerine Başlamak İçin En Uygun Yaş Kaçtır?Şayet kısırlık infertilite sorunu olan adaylar için tüp bebek tedavisinin gerekli olduğu doktoru tarafından bildirilmişse mümkün olan en kısa zamanda tedaviye başlamak en uygunu olacaktır. Bu durumda en ideal yaş, en küçük yaştır. Çünkü yaşlar ilerledikçe adayların doğal yoldan hamilelik elde etme olasılıkları azaldığı gibi tüp bebek tekniği ile de hamilelik elde etme olasılıkları azalmaktadır. Bunun en önemli nedeni anne adayında yumurtalık rezervlerinin over rezervi yaş ilerledikçe azalmasıdır, özellikle 35 yaşının ardından yumurtalık rezervleri daha hızlı azalır.

tüp bebek tedavisinde cinsel ilişki yasak mı